بررسی وجهه های مقاومت حشرات به آفتکشها در حوزه گیاهپزشکی
بررسی وجهه های مقاومت حشرات به آفتکشها در حوزه گیاهپزشکی
مقاومت حشرات به آفتکشها یک موضوع پیچیده و چندوجهی است که در حوزه گیاهپزشکی اهمیت زیادی دارد. این پدیده زمانی رخ میدهد که یک جمعیت از حشرات توانایی مقاومت در برابر اثرات آفتکشها را پیدا میکند برای کنترل حشرات آفت در کشاورزی و باغداری باید به صورت اصولی و صحیح سم مناسب را انتخاب نموده و سمی استفاده شود که در دزهای پایین هم مؤثر باشد، تا خطر ایجاد مقاومت در حشرات کاهش یابد زیرا در صورت بروز مقاومت باید سم را تعویض نمود و احتمالا باید از سم قویتری برای کنترل حشره مورد نظر استفاده گردد و بنابراین آفتکشها دیگر به اندازه قبل مؤثر نخواهند بود مقاومت حشرات در برابر حشرهکشها در اثر عوامل متعددی ایجاد میشود که یکی از مهمترین این دلایل در اثر استفاده بیرویه و مکرر و مصرف دوزهای نادرست از سموم است.
علت مقاومت آفات به حشرهکشها از نظر علمی و گیاهپزشکی را میتوان با در نظر گرفتن مفاهیم ژنتیک، فیزیولوژی، و بومشناسی توضیح داد که به شرح زیر می باشد:
پایهٔ ژنتیکی مقاومت :
در جمعیت طبیعی هر آفت (مثل شته، کرم ساقهخوار، مگس میوه و غیره) تعدادی از افراد بهصورت ذاتی یا جهشیافته دارای ژنهایی هستند که باعث تحمل یا مقاومت نسبی، نسبت به یک مادهی شیمیایی خاص میشود.
هنگامی که حشرهکش استفاده میشود افراد جمعیت واکنش های متفاوت بروز می دهند بطور خلاصه:
الف) افراد حساس (غیر مقاوم) از بین میروند
ب) افراد دارای ژن مقاوم زنده میمانند و تولیدمثل میکنند
ج) نسل بعدی بیشتر از این ژنهای مقاوم را دارد
با تکرار این چرخه، جمعیت بهتدریج **بهطور کامل مقاوم** میشود و این پدیده نمونه از انتخاب طبیعی
است.(Natural Selection)
ساز و کارهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مقاومت شامل :
:(Metabolic Resistance)الف )مقاومت متابولیکی
افزایش تجزیه سم و فعالیت آنزیمهای سمزدا مانند:
استرازها (Esterases)
مونواکسیژنازها (P450s)
گلوتاتیون-S-ترانسفرازها (GSTs)
.این آنزیمها حشره کش را قبل از رسیدن به محل اثر، تجزیه و غیرفعال میکنند
جهش در ژنهایی و تغییر در ساختار پروتئینی که محل اثر حشرهکش را میسازند (مثلاً گیرندههای عصبی یا آنزیمهای هدف)، بهطوریکه سم دیگر نمیتواند مؤثر باشد.
: (Reduced Penetration) ج) مقاومت فیزیولوژیکی یا نفوذپذیری کاهشیافته
. تغییر در کوتیکول بدن آفت یا دیواره سلولی که نفوذ حشرهکش را کاهش میدهد
:(Agronomic Causes) دلایل مدیریتی و گیاهپزشکی
عوامل مدیریتی نیز نقش مهمی دارند، از جمله :
الف) استفاده مکرر و بیش ازحد از یک نوع حشره کش با یک مکانیسم اثر فشار انتخابی بالا و تسریع بروز مقاومت.
ب) دوزهای نامناسب (بهویژه دوزهای پایینتر از حد مؤثر) باعث زنده ماندن افراد نیمهمقاوم و انتقال ژن مقاومت میشود.
ج) رعایت نکردن تناوب در مصرف حشرهکشها با مکانیزم اثر متفاوت.
د) سمپاشی بیش از حد یا بیموقع موجب نابودی دشمنان طبیعی آفات و در نتیجه افزایش جمعیت آفت مقاوم میگردد.
راهکارهای مدیریت مقاومت
: (IRM – Insecticide Resistance Management)از دیدگاه گیاهپزشکی، مقاومت آفات به حشرهکشها نتیجهٔ تکامل ژنتیکی تحت فشار انتخابی ناشی از کاربرد نادرست یا بیشازحد سموم است برای کنترل آن باید از مدیریت مقاومت استفاده کرد که شامل:
)IRAC(براساس کد الف) تناوب حشره کش ها با مکانیزم اثر متفاوت
ب) ترکیب روشهای کنترل غیرشیمیایی (کنترل بیولوژیک، زراعی و مکانیکی)
ج) استفاده هدفمند و در زمان مناسب ازسموم (نه بهصورت تقویمی)
د) پایش مقاومت در جمعیتهای آفت بهصورت دورهای
(IPM) ه) آموزش کشاورزان و ترویج مدیریت تلفیقی آفات
سمپاش 20لیتری شارژی تک کاره
مشخصات کامل و استعلام قیمت
